Sağlığımız en değerli varlığımızdır. Ancak çoğu durumda sağlığımıza, hastalandıktan sonra sahip olduğumuz zamandan daha çok değer veririz. Bu aşamada düzenli kontroller, hastalıkların en erken tedavi edilebilir evrelerde tespit edilmesinde veya mümkünse ortaya çıkmasının önlenmesinde rol oynar ve hastalıklarla mücadelenin en kolay yolunu sunar. Yaş, cinsiyet ve genel sağlık durumuna göre şekillenen düzenli sağlık kontrolleri, kronik hastalıkları olan kişiler kadar şikayeti olmayan kişiler için de büyük önem taşıyor. İnsan sağlığını etkileyen genetik ve çevresel risk faktörlerini inceleyerek anketlerin çeşitliliğini ve derinliğini belirlemek mümkündür.
Her yaş grubu için ayrı kontroller
Periyodik kontroller için şikayeti olmayan kişiler, kadın ve erkek için ortak paydada farklı anketler yapmalıdır. Ayrıca, riskler geliştikçe on farklı yaş grubuna farklı gösterge tabloları uygulanmalıdır.
Tüm periyodik kontroller için ayrıntılı bir fizik muayene zorunludur. Yaş grupları aşağıdaki gibidir:
– 15-20 yaş grubunda çekirdek aşılar sorgulanmalı, karaciğer fonksiyonu, böbrek fonksiyonu, kan şekeri, tam kan sayımı ve idrar tahlili kontrol edilmelidir.
– Yetişkinlikte, 20 ila 40 yaşları arasında, birincil görüntüleme teknikleri olarak kan testleri, karaciğer ve böbrek fonksiyonları, idrar tahlili, karın ultrasonu ve göğüs röntgeni de gereklidir. Fizik muayene sonucunda gerekli görülürse ek görüntüleme ve kan tetkikleri yapılmalıdır.
– 40 yaşından sonra artan sağlık riski nedeniyle, kardiyovasküler risklerin belirlenmesi ve düzeltilmesi için cinsiyete dayalı muayeneler, meme/prostat muayeneleri, sindirim sistemi taramaları ve takviyeleri yapılmaktadır. Kemik yoğunluğu ölçümleri de yaşlılıkta eklenir.
– 65 yaş üstü hastalarda daha detaylı muayene ve tetkikler gerekmektedir.
Sık kontroller riskleri azaltır
Ek kronik hastalıkların varlığında takip süresi kısaltılabilir. Ayrıca her şey yolunda olsa bile sık sık değerlendirme yapmak olası riskleri azaltır. Hiçbir genel muayene tüm hastalıkların tespitini garanti edemez, ancak periyodik muayeneler riskleri değerlendirebilir ve buna bağlı olarak yaşam tarzı değişiklikleri yoluyla riskleri azaltabilir. Sigara içmek, düzenli içki içmek, hareketsiz yaşam tarzı ve obezite gibi kaçınabileceğimiz risk faktörlerini yönetmek hem kısa hem de uzun vadede sağlığımıza da büyük katkı sağlıyor.
Periyodik izleme sayesinde tanı ve tedavi daha doğru hale gelir
Temel, basit ve nispeten ucuz yöntemlerle kazandığımız bilgiler, uzun vadede hasta için karmaşık, karmaşık, maliyetli ve potansiyel olarak riskli yöntemlerden kaçınmamızı sağlayabilir. Diğer yandan hasta ve doktor arasındaki iletişimi de güçlendirir. Hastaların verilerini güvenilir doktorlarıyla paylaşması daha kolaydır ve doktorlar hastalarındaki değişiklikleri daha hızlı fark edebilir. Doktorun tanıdığı hastaya vereceği tavsiye ve tedaviye uyulması daha olasıdır. Bu, kararların daha doğru görünmesini sağlar. Ayrıca periyodik izleme, tıbbi kayıtların sürekliliğini sağlar. Gözlenen hastalarda hemen tespit edilen durum kendi içinde çok önemli olmayabilir ancak aynı değişim süreçte büyük önem taşıyabilir. Kronik hastalığı olan kişilerin periyodik olarak gözlemlenmesi, hastalıkların alevlenmesini engeller. Periyodik kontroller, eksiklikleri hızlı bir şekilde belirlemenize ve uygun çözümleri bulmanıza olanak tanır.